მცენარეები

ყუნწშაქარა ჰოვენია

ოჯახი Rhamnaceae  R.BR.-ხეჭრელისებრნი       გვარი  Howenia Thunb-კამფეტის ხე ანუ ჰოვენია      სახეობა Hovenia dulcis Thunb-ყუნწშაქარა ჰოვენია  სამშობლო: ჩრდილოეთ და ცენტრალური ჩინეთი, ჰიმალაი,სამხრეთ იაპონია. სამშობლოში 15-20მ სიმაღლეს და 40-50სმ დიამეტრს აღწევს.  ფოთოლმცვენი სწორტანოვანი ხეა, ფართო, მომრგვალებული სქელი ვარჯით. ზუგდიდის ბოტანიკურ ბაღში იზრდება  II სექტორის N12 თარგში, დარგულია  1945-1948 წლებში, რომელიც სიმაღლით აღწევს 25 მეტრს და  სიმსხოთი 35 სმ. ვარჯის პროექცია 7მX6მ. ხასიათდება კარგი ზრდა-განვითარებით, ყვავილობს მომწვანო-თეთრი, წვრილი, სურნელოვანი ყვავილებით მაისს-ივნისში, ნაყოფი მწიფდება აგვისტო-სექტემბერში. ყუნწშაქარა სწრაფად იზრდება, იტანს დაჩრდილვას, სითბოს მოყვარულია. ნიადაგისადმი მომთხოვნი არ არის, მაგრამ კარგად იზრდება და ვითარდება სილნარ ნიადაგებზე, ქარისაგან დაცულ მზიან ადგილებში. მრავლდება თესლით, ფესვისა და მწიფე ყლორტის კალმებით მინის ქვეშ.  მერქანი ძვირფას მასალას იძლევა ავეჯის მრეწველობისათვის. დამწუფებისას ნაყოფის ხორციანი ყუნწი არომატული ტკბილი და გემრიელია.  დეკორატიულია. გამოიყენება სოლიტერად. მცირე  ჯგუფურ ნარგავებად, ხეივნების გასაშენებლად.
სრულად ნახვა...

იაპონიის თუიოპსისი

  ოჯახი Cupressaceae F.W. Nege-კვიპაროზისებრნი   ქვეოჯახი  Thujoides Pilj-თუიასებრნი   გვარი 1. Thujopsis Sieb .et Zucc.-თუიოპსისი    სახეობაThujopsis dolobrata Sieb.et Zucc -იაპონიის თუიოპსისი    სამშობლო ცენტრალური იაპონია. გავრცელებულია მთის ტყეებში ტენიან ნიადაგებზე ზღვის დონიდან 400-დან 1000-მეტრამდე.ერთბინიანი ხეა.სიმაღლით 35მ, დიამეტრით კი0,7მეტრი.    ზუგდიდის ბოტანიკურ ბაღში I სექტორის N3 თარგში იზრდება ახალგაზრდა ეგზემპლარი   ნელ მზარდია. იტანს დაჩრდილვას, ტენის მოყვარულია, ვერ იტანს ჰაერისა და ნიადაგის სიმშრალეს. კარგად ხარობს ტენიან თიხნარ ნიადაგებზე. მისი დაბუჩქული ფორმა ყინვაგანძლეობით ხასიათდება.   მრავლდება თესლით, ლამაზი დეკორატიული მცენარეა. კარგია სოლიტერად და ჯგუფურ ნარგავებში.
სრულად ნახვა...

დიდყვავილა მაგნოლია

ოჯახი  Magnoliaceae  J.S.T.Hil- მაგნოლიასებრნი გვარი  Magnolia L.-მაგნოლია სახეობა Magnolia grandiflora L -დიდყვავილა მაგნოლია   სამშობლო ჩრდილოეთ ამერიკა. გავრცელებულია ძირითადად საქართველოს შავი ზღვის სანაპიროზე, სამეგრელოსა და იმერეთში.   მარადმწვანე 30 მ.სიმაღლის ხეა მძლავრი,ფართო პირამიდული ვარჯით.აქვს დიდი, თეთრი, სურნელოვანი ყვავილები, ნაყოფი გირჩისებრ ნაყოფედშია მოთავსებული. მოყვითალო ალისფერი თესლი მომწიფებისას ჩამოეკიდება ბუდიდან წვრილი ძაფებით.ხეზე ყვავილები ერთბაშად არ იშლება,არამედ თანდათან-მაისიდან დაწყებული შუა ოქტომბრამდე,ამიტომ ვარჯში ერთდროულად მხოლოდ რამდენიმე გაშლილი ყვავილი შეინიშნება.  ამჟმად ზუგდიდის ბოტანიკურ  ბაღში II სექტორის N4 თარგში ყველაზე დიდი  ეგზემპლარი  რომლის სიმაღლე იყო 28 მეტრი და დიამეტრი145 სმ, ვარჯის პროექცია 17X23მ გახმა და იმავე თარგში დაირგო 3 ახალი ეგზემპლარი,რომლებიც სიმაღლეში აღწევენ 4 მეტრს.  ხასიათდება სინათლისა და ტენისადმი საშუალო მომთხოვნელობით, ნიადაგს კი დიდ მოთხოვნილებას უყენებს. კარგად იზრდება ღრმა მსუყე,ზომიერად ტენიან თიხნარ ნიადაგზე. ცუდად იტანს მშრალ კირიან თიხიან და ეწერ  ნიადაგებს. სითბოს მოყვარულია, ქარგამძლეა. მერქანი რბილი, მსუბუქი და ელასტიურია. კარგია ფირფიცრების დასამზადებლად, ფოთოლი შეიცავს რუტინს, რომელსაც დიდი გამოყენება აქვს მედიცინაში. მრავლდება თესლით( თესლი მალე კარგავს აღმოცენების უნარს, ამიტომ საჭიროა დაითესოს მომწიფებისთანავე. ასევე მრავლდება კალმით. მყნობით, ძირკვის ამონაყრით. დიდყვავილა მაგნოლია მეტად დეკორატიული ღირსებებით ხასიათდება. იგი თავისი სილამაზით ერთნაირად ამშვენებს დასავლეთ საქართველოს როგორც ბაღ პარკებს ისე ქალაქის ქუჩებსა და მოსახლეობის კარმიდამოს. კარგია  პარკებში სოლიტერად, პატარა  გჯუფებად, სეივნების მოსაწყობად და პატარა მასივებად.
სრულად ნახვა...

ევროპის წიფელი

ოჯახი  Fagaceae A.Br.--წიფლისებრნი გვარი  Fagus L.-წიფელი სახეობა  Fagus Silvatica L-ევროპის წიფელი  სამშობლო-დასავლეთ  ევროპა (სადაც  უზარმაზარი ტყის მასივებს ქმნის) 30-50 მეტრამდე  სიმაღლის ხეა კვერცხისებრი განიერი ვარჯით.   ზუგდიდის ბოტანიკურ ბაღში ტიპიური ფორმა არ ყოფილა ინტროდუცირებული. I სექტორის N4 თარგში  იზრდება ერთი ეგზემპლარი    სიმაღლით 18-20 მეტრამდე  და დიამეტრში 50სმ-მდე, რომელიც ძირკვის ამონაყრისაგან არის ამოსული. მის მერქანს საუკეთესო ფიზიკური და ტექნიკური თვისებები აქვს, მეტად გამძლეა წყალში. ნაყოფი (წიწიბო) მდიდარია  ცხიმით, შეიცავს ალკალოიდს ფაგინს.    ფრიად დეკორატიულია. საჭიროა მისი ფართო მასშტაბით გავრცელება საქართველოს ბაღ-პარკებსა და ტყე-პარკებში.
სრულად ნახვა...

ქაღალდის ხე, ბრუსონეცია

 ოჯახი Moraceae  თუთისებრნი  გვარი Brussonetia  ბრუსონეცია  სახეობა Brussonetia papyriferaქაღალდის ხე, ბრუსონეცია სამშობლო: იაპონია კორეა. 10-15 მ სიმაღლი ხეა. გაშლილი ფართო ვარჯით, ფოთლები დიდი, კვერცხისებრი ან დანაკვთულია. ზუგდიდის ბოტანიკურ ბაღში II სექტორის N1 თარგში იზრდება ბრუსონეცია, რომელიც  წარმოადგენს დაღუპული ეგზემპლარის ფესვის ნაბარტყს, იგი მდედრობითიეგზემპლარია, 40 წლის ასაკში სიმაღლეში აღწევს 10 მეტრს, დიამეტრში 45 სმ, ვარჯის პროექცია- 14X15მ. ჯანსაღი გარეგნობა აქვს, შეფოთვლას იწყებს და ამთავრებს აპრილის II და  III დეკადაში. ყვავის მაისში, ნაყოფს ვერ იმწიფებს, ვინაიდან ბაღში არ არის მამრობითი ეგზემპლარი. საკმაოდ გვალგვა გამძლე მეზოფიტია ყინვას უძლებს, ნიადაგისადმი მომთხოვნი არ არის, იზრდება სწრაფად და ადვილი გასაშენებელიცაა,2-3 წლიანი ყლორტის ქერქისაგან მზადდება უმაღლესი ხარისხის ქაღალდი. დეკორატიულია, განსაკუთრებით მდედრობითი ეგზემპლარები როდესაც ვარჯი დამშვენდება ნარინჯისფერი მწიფე ნაყოფებით. გამოიყენება ბაღ-პარკებში  და ქუჩების გამწვანებაში
სრულად ნახვა...

კავკასიური ცაცხვი

ოჯახი -Tiliaceae -ცაცხვისებრთა გვარი -Tilia -ცაცხვი სახეობა -Tiliacaucasica-კავკასიური ცაცხვი სამშობლო სამხრეთ შვეცია, დასავლეთ ევროპა. გავრცელებულია საქართველოს ფოთლოვან ტყეებში. ზუგდიდის ბოტანიკურ ბაღში I სექტორის N58 თარგში  სიმაღლით აღწევს 26 მეტრს, დიამეტრით 90სმ, ვარჯის პროექცია 17მX16მ. ყვავის ივნის ივლისში. თესლი მწიფდება აგვისტო-სექტემბერში.  ჩრდილის ამტანი და საკმაოდ ყინვაგამძლე მცენარეა. აქვს ღონიერი, მიწაში ღრმად გადგმული ფესვთა სისტემა: პირველ წლებში ხასიათდება ნელი ზრდით, შემდეგ კი ზრდის ტემპი სწრაფად იზრდება. გვხვდება ნაირგვარ ნიადაგებზე, მაგრამ კარგი განვითარებისთვის საჭიროებს ჰუმუსით მდიდარ, დრენირებულ ტენიან ნიადაგებს. მეტად მშრალ და მლაშე ნიადაგებს ვერ ეგუება. იძლევა ძირკვის ამონაყარს, მრავლდება ძირითადად  თესლით.  ყვავილს ოდითგანვე იყენებენ მედიცინაში, მის ზეთს პარფიუმერიაში, ფუტკარს აძლევს უხვ ღალას, განთქმული უმაღლესი ხარისხის თაფლის მისაღებად. მერქანი რბილი, მჩატე, მკვრივი, თეთრი ფერისაა. ადვილად იპობა, მუშავდება და კარგად პრიალდება, მისგან ამზადებენ  ფიცარს, ასანთს. მუსიკალურ ინსტრუმენტებს, კასრებს, ყუთებს, გობებს, ხის ჯამ-ჭურჭელს და სხვ. ფრიად დეკორატიულია, ფართოდ იყენებენ ქუჩის გამწვანებაში, ბაღებსა და პარკებში დიდ სოლიტერად, ჯგუფურ ნარგაობად და ხეივნების გასაშენებლად.
სრულად ნახვა...

ჩვეულებრივი ცხენისწაბლა

ოჯახი -Hippocastaniaceae-ცხენისწაბლასებრნი გვარი - Aesculus -ცხენისწაბლა სახეობა - Aesculus hippocastanium -ჩვეულებრივი ცხენისწაბლა სამშობლო  ჩრდილოეთ საბერძნეთი, ბალკანეთის ნახევარკუნძული. ფოთოლმცვენი 28 მ. სიმაღლის ხეა.ზუგდიდის ბოტანიკურ ბაღში I სექტორის N10 თარგში იზრდება  ფართო კვერცხისებრი ფორმის ვარჯით, დიამეტრი  89სმ.იზრდება სწრაფად. ტენიანი და ნოყიერი ნიადაგის მომთხოვნია. ფოთლები15-20სმ სიგრძის ყუნწზე სხედან. ფოთოლაკები შებრუნებულ-კვერცხისებრნი არიან, მჯდომარეები, რიცხვით 5-7. ყვავის აპრილ მაისში მოზრდილ საგველა ყვავილედში თავმოყრილი თეთრი ფერის წითლად დაწინწკლული ყვავილებით. ნაყოფები მოთავსებულია ეკლიან ბუდეში. სამკურნალო და დეკორაციული მცენარეა.
სრულად ნახვა...

სტერკულია, ჩვეულებრივი ფირმიანა

ოჯახი -Sterkuliaceae schott-სტერკულიასებრნი გვარი -Firmiana morsili.-ფირმიანა სტერკულია სახეობა -Sterkulia platranifolia-სტერკულია, ჩვეულებრივი ფირმიანა სამშობლო ჩინეთი, იაპონია. ფოთოლმცვენი 16მ სიმაღლის ხეა. იზრდება  ზუგდიდის ბოტანიკური ბაღის I სექტორის N12 თარგში რომლის დიამეტრი 21სმ. ვარჯის სიდიდე4X3მ. ფოთლები ფართო გრძელი ყუნწით. მისი სწორი უტოტო ტანი   გლუვი კანით ცილინდრულია და მთლიანად მწვანე ფერის. ყვავილები თეთრი მოყვითალო ფერისაა. ნაყოფი კოლოფია, რომლის გვერდებზე მიმაგრებულია მუხუდოსოდენა დანაოჭებული, მწვანე მოყვითალო ფერის გარსიანი თესლები. აქვს ლამაზი მერქანი, რომელიც გამოყენებულია თოკების დასამზადებლად.
სრულად ნახვა...